24 maart jl. heeft Dr. de Beus, aan de hand van een PowerPoint presentatie, een voordracht gegeven over Jicht (Artritis Urica). Het Oudnederlands/Duitse woord van deze acute gewrichtsontsteking betekent hevige, verkrampende pijn. In het Frans en Engels (respectievelijk “goutte/gout”) verwijst het naar de Oud Griekse sappenleer (lekken van lichaamssap in de gewrichten). Jicht is als kwaal al bekend in het oude Egypte(2600 v. Chr.)en Hippocratisch had theorieën over het ontstaan ervan (400v. Chr.). Zeshonderd jaar later bestreed Galenus o.a. deze kwaal met slagengif en extract van de Herfsttijloos (Colchicum Autumnale). Antonie van Leeuwenhoek (1679) kon door de uitvinding van de microscoop voor het eerst de urinezuurkristallen waarnemen. In 1848 werd het door Garrod ook biochemisch aangetoond in het bloed.

Jicht komt vooral voor bij volwassen mannen. Bij vrouwen veel minder (man:vrouw verhouding 8:1). Het wordt gekenmerkt door extreem pijnlijke aanvallen. Het begint meestal in een gewricht van de grote teen. Deze ontstekingen kunnen elkaar in de loop van het jaar steeds vaker opvolgen, duren dan langer en ook in meerdere gewrichten. Dit kan uiteindelijk leiden tot een chronisch ziektebeeld met blijven klachten. Bovendien gaan ander lichaamsdelen meedoen; zoals pezen, de huid (cellulitis) en in de nieren kunnen nierstenen ontstaan door neergeslagen urinezuur. Soms ontstaan aan o.a. de vinger en tenen witachtige knobbeltjes (tofi).

Jicht is eigenlijke een stofwisselingziekte. De Purine, een afbraakproduct van ons eigen lichaam (voor 2/3 en voor 1/3 uit onze voedingsmiddelen) wordt normaal omgezet in urinezuur en uitgeplast. Door een fout in deze stofwisseling, slaat het urinezuur als kristallen neer in de gewrichten, met als reactie de ontsteking. Veel mensen met Jicht hebben een hoog urinezuurgehalte in hun bloed. Maar 1% heeft ooit jichtaanvallen. De behandeling bestaat uit:

1. Het onderdrukken van de pijnaanvallen met Colchicine. Deze medicijn heeft nogal wat bijwerkingen zoals heftige diarree. Reumatologen verlagen daarom meestal de dosis en geven daarbij ontstekingsremmende pijnstillers (Diclofenac, Naproxen), die echter weer slecht zijn voor de maag. Dikwijls tegelijk met medicijnen om de maag te ontzien. Soms ook de Coxib’s (zoals Arcoxia) die de maag meer ontzien. Echter bij slechte nierwerking, hoge bloeddruk of hartzwakte moet men hier voorzichtig mee zijn. Ook een prednison kuurtje kan helpen. Veel drinken, vooral water (geen alcohol!), ijspakkingen, het ontstoken gewricht hoog houden en rust zijn nuttig.
2. Het voorkomen van nieuwe aanvallen. De leefstijl aanpassen door op het gewicht te letten en overgewicht geleidelijk te verminderen. Geen of zeer weinig alcohol. Het eten van vlees en vissoorten die veel Purines (bepaalde eiwitten) beperken (het voedingscentrum kan u hierover informeren). Om de urinezuurproductie te beïnvloeden zijn medicijnen nodig. Momenteel is slechts een medicijn beschikbaar, zij het met veel bijwerkingen en niet altijd even adequaat. Andere medicijnen zijn nog niet goedgekeurd, worden nog getest, of hebben wegens publicaties over bijwerkingen een slechte naam.

Jicht is een ondergewaardeerde aandoening, gaat dikwijls gepaard met andere ernstige aandoeningen zoals overgewicht, diabetes type 2 en verhoogt het cholesterol. Er is nog te weinig controle bij medicijngebruik (zoals plastabletten). Artsen proberen dat nu beter op elkaar af te stemmen.

Met dank aan Dr. De Beus voor de uitgebreide informatie.

Ivonne de Wit, Verslaggeefster