Pie Hellwig opent de deze informatiebijeenkomst over osteoporose en heet, Bonita van Vliet, reumaconsulente,  hartelijk welkom.

Bonita deelt mee dat haar collega Selma van Veen, met wie ze deze avond samen zou  verzorgen, wegens ziekte helaas verhinderd is. Bonita is al 20 jaar werkzaam in het HMC Antoniushove in Leidschendam. Sinds 3 jaar werkt zij ook in het LangeLand Ziekenhuis.

Aan de hand van een powerpoint presentatie legt ze uit dat osteoporose (ook wel botontkalking genoemd) een chronische ziekte is. Deze aandoening komt zowel bij mannen als vrouwen voor.

Onze botten bestaan uit levend materiaal. Het wordt voortdurend afgebroken en opgebouwd. Cellen met de naam osteoclasten breken het bot af, osteoblasten bouwen het bot op. Voor de opbouw en het in stand houden van botten is calcium nodig. Als de calciumspiegel in het bloed te laag is, wordt de calciumvoorraad in de botten aangesproken. De osteoclasten breken het bot af en de osteoblasten kunnen onvoldoende bot opbouwen, waardoor de botdichtheid afneemt.

Vanaf de geboorte tot de jonge volwassenheid neemt de botmassa voortdurend toe. Tussen het 25e en 30e levensjaar bereikt de botmineraaldichtheid zijn maximum (piekbotmassa). Na het 30e levensjaar neemt de botdichtheid gemiddeld 1% per jaar af. Bij vrouwen daalt de eerste 5 tot 10 jaar na de menopauze de botdichtheid relatief sterk (met 3-5% per jaar) door het wegvallen van oestrogenen. Daardoor kan binnen 5 jaar wel 20% van de botmassa verloren gaan.

Osteoporose is een ander woord voor botontkalking.  Normaal bot heeft een hechte structuur met kleine openingen ertussen. Bij osteoporose is de hoeveelheid kalk in de botten sterk verminderd en zijn de open ruimtes toegenomen, met als gevolg een verlaagde botdichtheid. Daardoor verliezen de botten aan stevigheid en worden ze broos. Broze botten breken gemakkelijker bij vallen of stoten. Heup, wervel en polsfracturen komen dan ook vaker voor. Als gevolg van een heupfractuur, overlijdt 25% binnen het jaar; een groot aantal kan niet meer lopen of moet naar een verpleeghuis.

Vroeg opsporen  is dus noodzakelijk. Dat kan via een DEXA scan of een bot dichtheidsonderzoek. Een DEXA onderzoek kan aangevraagd worden als er een verhoogd risico is op osteoporose. Enkele risicofactoren zijn: leeftijd boven de 60, eerdere fractuur na het 50e levensjaar, verminderde mobiliteit, gebruik van prednison 7,5 mg of meer, laag lichaamsgewicht, osteoporose in de familie.

Er zijn medicijnen die de botafbraak remmen. De bisfosfanaten (bijvoorbeeld Fosavance of Actonel) zijn eerste keus in de behandeling. Deze medicijnen worden niet door iedereen goed verdragen of patiënten begrijpen de noodzaak er niet van. Hierdoor stoppen patiënten vaak met de behandeling. Het is echter raadzaam om bij bijwerkingen te overleggen met de behandelend arts. Hij of zij kan dan een ander medicijn voorschrijven.

U kunt er ook zelf veel aan doen. Zoals  stoppen met roken, goede en gevarieerde voeding, matig met koffie, alcohol, suiker en zout. Verder zijn voldoende vitamine D en Calcium heel belangrijk. De dagelijkse hoeveelheid aanbevolen Calcium bij mannen boven de 65 en vrouwen boven de 50 is     1200 mg. Daarom wordt 3 tot 4 eenheden zuivel per dag aanbevolen. Anders is het verstandig Calcium aan te vullen.

Voor Vitamine D geldt het volgende advies: minstens 15 minuten dagelijks met onbedekte handen en gezicht buiten komen. De huid maakt namelijk vitamine D aan onder invloed van zonlicht. Ouderen, mensen met een donkere huidskleur en mensen die minder buiten komen, lopen een risico op een tekort aan vitamine D. Bespreek eventueel met uw huisarts of aanvulling volgens onderstaand schema nodig is.

Verder is lichaamsbeweging belangrijk. Regelmatig voldoende botbelastend bewegen, 30 min. per dag is het advies. Een valpreventie- en een beweegprogramma kan hierbij zinvol zijn. Aan botten kan worden gewerkt, een heel leven lang!

Met dank aan mw. Bonita van Vliet voor de aanvullingen en correcties.

Ivonne de Wit, Verslaggeefster